5 stappen om wel nee te zeggen
Bijgewerkt op: 20 aug. 2022
We leven in een wereld waarin het soms moeilijk lijkt om ergens nee op te zeggen. Er valt zoveel te beleven, er is zoveel te missen en er is sociale druk. Maar ook de agressieve reactie van anderen op onze persoonlijke mening, op een nee, kan ronduit confronterend zijn en je emotionele wereld op zijn kop zetten. Mijn eigen mening hebben en nee kunnen zeggen, ook als het vuur aan mijn schenen ligt, is lastig, maar met deze vijf stappen gaat het me een stuk makkelijker af.
Lees ook mijn blogs:
Ja. Ik heb het mijn hele leven door zo makkelijk gezegd. Ook tegen dingen waar ik met een beetje nadenken eigenlijk liever nee op had gezegd. Ik zei het zelfs ondanks dat ik wist dat door tegen mijn eigen gevoel in te gaan de gevolgen best vervelend konden zijn.
Als ik namelijk steeds met tegenzin ja zeg, dan krijg ik langzaam het gevoel dat ikzelf verdwijn. Mijn eigen grenzen vervagen, ik krijg mijn gedachten niet meer op een rijtje en kan ik je niet meer zomaar vertellen wat ikzelf van een onderwerp vind. Ik cijfer mijzelf weg en daardoor zorg ik zelfs slechter voor mijzelf.
Tijdens een van de vele gesprekken die ik met mede-wandelaars had op de Camino vroeg ik iemand hoe ik dat onbewuste ja zeggen toch kon stoppen. Na het beantwoorden van zijn duizend en een vragen kwam hij met een opmerking die mij nog steeds is bij gebleven. "Je moet je alarmbel leren herkennen. Dan weet je waar je te ver bent gegaan. En jouw alarmbel is wanneer jij voelt dat het je allemaal niet meer kan schelen."
En dat klopt. Hoe meer ik ja zeg op iets wat eigenlijk niet mijn interesse heeft of wat niet in lijn ligt met mijn normen en waarden, hoe meer ongeïnteresseerd ik word. Ik begin zelfs ronduit een hekel aan een persoon te krijgen. Ik denk dan vooral"Natuurlijk, geen probleem... eikel."
Waarom zeg ik dan toch steeds ja?
Ja zeggen is mij met de paplepel ingegeven. Er werd van me verwacht vriendelijk en meegaand te zijn en vooral niet boos met mijn hoofd tegen de kachel te bonken (ja... dat ben ik!). Als iemand iets vroeg moest ik netjes antwoorden en als iemand me iets wilde geven moest ik dat beleeft aannemen. Een cadeau dat ik niet leuk vond, kusjes van die oom met stekelige baard, ik liet het gedwee over me heen komen. Maar ook mijn tijd was niet echt van mij. Altijd beschikbaar zijn, zorgde ervoor dat ik direct liet vallen waarmee ik bezig was om te kunnen helpen. En voor mijn werk net dat extra steentje bijdragen, ik deed het gewoon zonder erbij na te denken.
"En er is geen authenticiteit zonder grenzen. Dit is moeilijk voor degenen onder ons die zijn opgevoed om te geloven dat aardig gevonden worden en mensen op hun gemak houden belangrijker zijn dan onze eigenwaarde of zelfrespect." Brené Brown
Een andere reden om vooral ja te zeggen, was de angst dat ik iets belangrijks zou missen. Dat als ik te vaak nee zeg, ik ook veel minder kansen in het leven krijg. Dat klinkt misschien raar, maar denk maar eens aan het gezegde 'voor wat, hoort wat'. Als ik iets wil, dan moet ik daar wat voor teruggeven. Wil ik dat niet omdat de prijs die ik betaal te hoog is, dan mis ik dus een kans. Aan het einde kwam ik er bijvoorbeeld achter hoe conditioneel mijn vrijheid in mijn huwelijk door die gedachte eigenlijk was.
Het gewonde innerlijke kind
En soms kan de reactie van de ander zo heftig overkomen dat ik inschik. Boosheid was bijvoorbeeld een goede reden om toch maar in te stemmen en mee te gaan met de ander zijn ideeën.
Tot ik tijdens een uitbarsting van iemand letterlijk flauw viel.
Ik had een kleine slaapkamer in zijn huis, in ruil voor een minimale huur en een aantal uren helpen in en rondom het huis, terwijl ik ondertussen tijd stak in het schrijven van een boek. Na twee maanden bleek dat hij zich de hele tijd ergerde aan mij en vond dat ik nooit bijdroeg aan het werk op het land. Na weken van opkroppen ontplofte hij recht in mijn gezicht.
Dat was meer dan ik aan kon. Ik zette mijzelf op slot en viel flauw. Het voorval raakte me zo diep dat ik wilde uitzoeken waar dat vandaan kwam. Mijn lichaam reageerde door zich af te sluiten, maar waarom gebeurde dat?
Tijdens een bijna sjamanistische sessie met een therapeute bleek mijn kleine ik, mijn innerlijke kind, nog steeds pijnlijk gewond. Ik had in al die jaren veel innerlijk werk gedaan, maar mijn kleine meisje was ik een beetje vergeten. Tijdens die uitbarsting wist ze niets anders te doen dan flauwvallen, omdat ze niet wist hoe ze voor zichzelf moest opkomen. Ze voelde zich niet gehoord, ze voelde zich niet beschermt en was kwetsbaar.
Ik werd geconfronteerd met dat deel in mij dat ik door steeds maar ja te zeggen, juist had kapot gemaakt. Dat deel wat ik had 'verkocht' om aardig gevonden te worden en mensen op hun gemak te stellen, met name mensen met heftige en onderdrukte emoties.
Maar ik had daarmee juist meer schade veroorzaakt en daar was ik klaar mee. Ik ben volwassen en ik heb een stem, dus kan ik ook nee zeggen.
Nee durven zeggen
En zo begon mijn zoektocht. Want ondanks dat ik graag mijn grenzen wilde stellen, wilde ik dat wel op een manier doen die niet voortkwam uit mijn gepijnigde innerlijke kind, of die zulke hoge muren bouwde dat er echt niemand meer bij mij kon komen.
"Mijn mantra op die moeilijke momenten is: "Kies ongemak boven wrok." Ik heb liever 10 minuten ongemak dan de stille, zielzuigende woede die gepaard gaat met een ongeïnspireerde, oneerlijke: "Natuurlijk. Geen probleem... eikel." Brené Brown
Ik ontdekte dat ik iets kan afwijzen, zonder me daar schuldig over te voelen en dat het soms het beste is wat je kunt doen voor jezelf en voor de ander. Het voelt ongemakkelijk, vooral als ik de teleurstelling bij de ander zie, maar met de volgende vijf stappen lukt het me stukken beter.
5 stappen om wel nee te zeggen
1. Neem een time-out. Stop even met de discussie, vraag even denk tijd en voel wat je echt van de situatie vindt. Soms komt er tijdens een discussie oud zeer boven wat om oplossing vraagt, wordt je hoofd ineens helemaal leeg en weet je niet meer zo goed waarom je nee zegt. Mij hielp het te weten dat alles een geldige reden is om nee te zeggen. Dus naast kennis mag dat ook een gevoel, een emotie of je intuïtie zijn.
2. Weet dat nee ook een volle zin is. Ik vind dit zelf nog steeds een moeilijke. Ik betrapte me er van de week nog op mijzelf te overtuigen waarom ik niet mee wilde naar een discofeestje. Je hoeft niet altijd alles uit te leggen, maar zeker als je nee vanuit een gevoel komt, is dat vaak moeilijk in woorden te gieten. Ik bedenk me dan, vooral in een heftige situatie waarin de ander mijn woorden aangrijpt om mij ongelijk te geven, dat meer woorden ook meer mogelijkheden zijn om de discussie maar te blijven rekken.
3. Luister aandachtig. Maar onthoud dat je niet van gedachten hoeft te veranderen. We verwarren 'luisteren' zo vaak met 'gelijk geven', omdat we dat als kind zo hebben geleerd. Maar echt luisteren is zonder oordeel open staan voor de ander en voor jezelf. Hoe vaak ik niet mijn oren sluit als iemand zo stellig zijn mening verkondigt, zijn niet op een hand te tellen. Maar tijdens het luisteren ook voelen wat ik zelf voel en dat boven laten komen, zorgt dat ik een weloverwogen mening kan vormen.
4. Toon respect. Veel mensen zijn in hun jeugd nooit gerespecteerd geweest en hebben geen controle gevoeld over hun eigen situatie. Als het dan even niet gaat zoals ze zouden willen, komt die pijn in de vorm van boosheid boven. Respect en compassie vind ik lastig op te brengen als een ander min of meer ontploft. Proberen te zien vanuit welke pijn hun reactie komt. Dat te leren zien met een dosis compassie en met respect voor mijzelf en mijn gevoelens, was daarin een goede eerste stap.
5. En vergeef. Iedereen is maar een mens, met een lange geschiedenis en ervaringen waar we als buitenstaander geen weet van hebben. Wat anderen je aan doen, is niet vanwege jou, maar komt vanuit hun eigen gewonde innerlijke kind. Vergeef hun dan ook hun gedrag naar jou toe. Het voordeel is dat je daarna ook met minder vervelende gevoelens over het voorval blijft zitten. Vergeef ook jezelf, als je bijvoorbeeld een keer niet bij je eigen mening kunt blijven. Ik was altijd boos op mijzelf als ik 'weer' eens niet goed voor mijzelf op kwam en toch maar een ongeïnspireerde ja zei. Tot ik van de Ho'oponopono hoorde, dit Hawaiiaanse vergevingsritueel bestaat onder andere uit het mantra: "Het spijt me, vergeef me alsjeblieft, bedankt, ik hou van je".
"Niets hoeft te matchen. En het belangrijkste is dat het niet aan mij is om ze te matchen of niet te matchen. Het is mijn werk om te luisteren en aanwezig te zijn en de volgende stap te zetten. Mezelf zijn, mijn stem laten horen en niet toegeven aan een situatie en te luisteren naar mijn hartenwens." - onbekend
Agree to disagree
Maar de krachtigste gedachte vind ik zelf 'agree to disagree'. Het eens zijn dat je het niet eens wordt. We zijn het helemaal niet gewend, maar in onze dualistische wereld van is het eigenlijk niet mogelijk tot een eenduidig antwoord te komen. Ook niet in de wetenschap. Zo zegt Shoshana Boyd Gelfand in een van haar Ted Talks dat 'polariteit een doorlopend probleem met twee correcte antwoorden is, die ook nog een onderling afhankelijk zijn'.
Veel dingen in het leven zijn polariteiten en die kunnen we beter benutten in plaats van ze als problemen te zien. Problemen willen opgelost worden, maar zelfs in de natuur bestaan schijnbare tegenstrijdigheden gewoon naast elkaar. Denk maar aan de in- en uitademing, de dag en de nacht, de winter en de zomer. Ze bestaan naast elkaar en elk heeft zo zijn eigen unieke functie.
'Agree to disagree' voelt ongemakkelijk door wat we geleerd hebben, er 'moet er immers eentje winnen', maar opent wel de deur naar meer acceptatie voor jezelf en voor de ander. En uiteindelijk voor een rijkere, diverse wereld, waarin iedereen welkom is.
Agree to disagree haalt de angel uit een discussie, zorgt ervoor dat ook jijzelf niet je mening door dramt en je eventueel ook weg kunt lopen als de ander niet voor diversiteit kiest.
Ik sluit dit artikel af met een spreuk van Desmond Tutu. I do not need to say more!
"Onze volwassenheid zal worden beoordeeld aan de hand van hoe goed we het eens kunnen zijn om het oneens te zijn en toch van elkaar te blijven houden, voor elkaar te zorgen en elkaar te koesteren en het grotere goed in de ander te zoeken."
Liefs,
Daphne
In hoeverre lukt het jou om het goede in de ander te blijven zien, ook al denken ze totaal anders dan jij over een situatie? Laat het me weten in de commentaren.
Verder lezen? Een goede aanvulling is mijn post Accepteren is te leren of Diversiteit
