Op de drempel van het nieuwe

Oud en Nieuw is het moment waarop we terugblikken en verder kijken, besluiten oude gewoonten loslaten en nieuwe plannen te maken. Maar voor de Romeinen was dat moment niet een korte nacht, maar een hele maand: januari. En januari had ook een god: Janus. Vijf jaar geleden verbleef ik net als Janus op de drempel tussen het oude en het nieuwe. Op het randje van de oceaan voelde ik me zwanger van een nieuw leven.

Vorige week kreeg ik een Whatsapp van mijn moeder: "Ik zie dat het vandaag precies vijf jaar geleden is dat je de kathedraal van Compostela hebt bereikt."

Het was 13 januari 2017, na een moeizame Camino had ik de laatste honderd kilometer bijna vliegend gedaan, was ik daar waar ik zo naar had uitgekeken: Santiago de Compostela. Maar Compostela had geen charme voor mij, de grote stad voelde meer als een tussenstop dan als het eindpunt. De hele tocht had ik grote steden ontweken en nu verbleef ik twee nachten in de meest turbulente. Tijdens het laatste stuk hoorde ik dat Compostela eigenlijk niet het eindpunt van de Camino was. Ik had het echte nul-punt nog niet bereikt en dus trok ik verder naar de kust, naar de vuurtoren van Finisterre.

"Elke deur is een andere doorgang, een andere grens die we moeten overschrijden." - Rumi

Na drie dagen stond ik op het randje van de oceaan en sprong ik spreekwoordelijk in het diepe. Ik waagde de sprong en besloot op een totaal andere manier met mijzelf en de wereld om te gaan.

Alleen, ik wist nog niet hoe.

Een eeuwige herfst

De Camino was moeilijk geweest. De hele reis naar dit nul-punt was een lange les in loslaten. Alsof de omgeving mijn innerlijk weerspiegelde, 'zat' ik al sinds mijn vertrek uit de VS een paar maanden ervoor in een soort van eeuwige herfst.

Ik vertrok daar toen de bomen vurig oranje kleurden, naar een Nederland waar de herfst stilletjes zijn intrede deed en mijn Camino begon mistig met een vaag herfstzonnetje. Het was duidelijk: het was tijd oude bladeren te laten vallen en ruimte te maken voor het nieuwe. Ondanks dat het in eerste opzicht een verkeerde keuze leek, was het feit dat ik de Camino in de wintermaanden liep uiteindelijk precies wat ik nodig had: de dagen waren kort, de groepen pelgrims klein en soms had ik hele herbergen voor mij alleen.

En toen bereikte ik Galicië.

Galicië ligt boven Portugal en reikt tot aan de oceaan, met een milder klimaat en veel meer pelgrims op de route. Maar Galicië heeft ook nog iets anders: een rare tijdszone. Men gebruikt daar de tijdzone van Centraal Europa, Madrid, maar het ligt op dezelfde lengtegraad als Ierland.

De ochtenden begonnen daar dan ook laat, waardoor ik met zonsopgang al op pad was en in de avonden langer de tijd had om met daglicht aan te komen bij de herbergen. Samen met de bijzondere Keltisch-achtige cultuur en vreemde taal gaf het me allemaal het gevoel in een andere wereld te zijn. Een wereld buiten de normale tijd.

Door dit loskomen van het 'normale', kreeg ik ongemerkt ook de kans om los te komen van mijn 'normale' ik. De ik die ik jaren had uitgeleefd en in standgehouden, hield het op het laatste stuk van de Camino niet meer vol. Met elke stap die ik in Galicië zette, viel mijn oude ik beetje bij beetje steeds verder om. Toen ik Finisterre bereikte lag ze volledig in duigen.

Sterven en weer geboren worden

Ze zeggen dat je in spiritueel opzicht in Finisterre 'sterft'. Het voelde inderdaad zo. In Finisterre stierf die 'normale' ik.

In deze leegte zat ik daar op de rots, met uitkijk op het westen, te wachten op de zonsondergang. Ik vond Finisterre geen aangename plek. Ik had er zo naar uitgekeken dat nul-punt te bereiken, maar het nul-punt was vervuild, lelijk en de energie was hard. 'Sterven' was blijkbaar niet zo aangenaam. Jezelf beloven te veranderen, het anders te doen en meer weer die ik te worden die ik ooit was, kon blijkbaar alleen als er een aantal illusies de rots af moesten vallen.

Ze zeggen dat je spiritueel in Muxia weer 'herboren' wordt. En dus liep ik naar Muxia. Het eindpunt van Mijn Camino was veel indrukwekkender dan Finisterre. Niet om zijn grootsheid, maar om zijn bescheidenheid. Om de prachtige zonsondergang boven een woest blauwe zee en een rode rotskust. Muxia was vol met een energie van opspattende ideeën, van mogelijkheden, van zaadjes geplant.

De maand januari

Ik was in Muxia in januari, de maand die je vraagt om naar binnen te keren, op zoek naar wat je beweegt, naar wat je tegenhoudt en de zoektocht naar je eigen innerlijke licht.

"Hoop glimlacht vanaf de drempel van het komende jaar, fluisterend: het zal gelukkiger zijn." - Alfred Lord Tennyson

Bij de Romeinen was januari de elfde maand, net na de winterzonnewende, de maand waarin langzaam het zonlicht weer terugkwam. De naam januari komt van de god Janus,

Deze Romeinse god werd afgebeeld met twee gezichten, een die terugblikt en een die vooruit kijkt. Hij vertegenwoordigde het begin en het einde van alles. Hij was de beschermgod van doorgangen zoals deuren en plekken van overgang van een ruimte naar een andere, maar ook van de ochtendgloren en de nieuwe dag. Janus staat in feite in de tussen-tijd, het moment tussen twee tijden in. Het moment waarop alles in de kiem aanwezig is, het moment waarop alles mogelijk is.

De maand januari staat als het ware tussen twee tijden in, dus stond ik, daar op het randje van de oceaan, ook tussen twee tijden in. Alles was mogelijk in deze tussen-tijd. En dat voelde ook zo: ik was los, ik was vrij om te gaan waar ik wilde en te bepalen hoe ik dat wilde. Wat een ruimte!

Verzoenen van verleden en toekomst

In de middeleeuwen beeldde men Janus af met een jong hoofd en een oud hoofd, wat in de alchemistische traditie werd gezien als het mannelijke en vrouwelijke deel van een geheel. Een Janus die in mijn ogen met mannelijke precisie terugblikt op het verleden, om daarna met vrouwelijke warmte naar de toekomst te kijken. Een Janus die zich oude wijsheid herinnert en grote dromen heeft voor de toekomst.

Een van de gewaardeerde maar ook gevreesde krachten van de god Janus was zijn vermogen om het verleden en de toekomst te verzoenen. Kunnen we die traditie weer in ere herstellen? Mogen we deze maand 'buiten de tijd' weer gebruiken om terug te blikken en vooruit te kijken? In plaats van maar een korte nieuwjaarsnacht eenendertig dagen lang vertoeven in het Nu, in de drempel tussen oud en nieuw?

"Misschien is het grote, flitsende hoogtepunt niet waar het om gaat, maar gaat het om onszelf terug te brengen naar het betrouwbare ritme van het leven zelf." - Garry Ferguson

Even op de drempel blijven staan

In dat langgerekte Nu, het moment tussen 'sterven' en 'herboren worden', plande ik nog even niks. Ik bleef even op de drempel tussen toen en straks staan. Ik liet de paar ideeën die ik had nog even sudderen, alsof ik er nog een tijdje zwanger van mocht zijn. Om dat wat geboren wilde worden in stilte te laten ontvouwen, los van de macht en controle dat buiten mij lag.

Om zo de macht en kracht in mijzelf terug te vinden.

En daarna vanuit mijn Nu weer naar buiten toe te treden.

Liefs,

Daphne