Stilte wordt met uitsterven bedreigd

Het wordt steeds moeilijker om echte stilte te vinden. Het geraas van het moderne leven infiltreert meer en meer onze levens en daarmee ook de natuurlijke omgeving. De akoestisch ecoloog Gordon Hempton zoekt de stilste plekken op aarde om ze te conserveren en redt daarmee eigenlijk niet alleen zijn eigen, maar ook onze innerlijke stilte.

Ik sta er zelf eigenlijk nooit zo bij stil, maar van vriendinnen hoor ik het vaak. Dat het zo heerlijk rustgevend is om naar mijn spraakberichtjes te luisteren.

Waarom? Niet omdat ik zo een zwoele stem heb, nee, maar omdat ik ze meestal midden in de natuurlijke omgeving hier opneem. Zo zitten er naast mijn stem stromend water, zingende vogels, insecten en mijn voetstappen op het gravel pad in mijn berichtjes. En blijkbaar is dat rustgevend.

Sanctuaries of Silence

Pas kwam ik via een korte video meer te weten over de documentaire Sanctuaries of Silence, waarin akoestisch ecoloog Gordon Hempton zegt dat de stilte met uitsterven wordt bedreigd. Hij doelt hiermee niet op de doodse stilte, maar op dat wat je hoort als het geraas van het moderne leven er even niet is: het natuurlijke akoestische systeem.

Stromend water, zingende vogels en insecten dus.

Ik denk dat het minimaal tien jaar geleden is dat we een bevriend stel uit Delft mee de Loonse en Drunense duinen in namen. Het was een frisse najaarsdag en het bijzondere licht vroeg om een stil moment op een van de duinen.

"Is dat de snelweg die ik hoor?" vroeg onze vriend. We moesten er wel even om lachen dat hij het ruisen van de bladeren zo benoemde. Maar na een bezoek aan hun woonplaats een maand of wat later begrepen we het beter. Ze woonden tussen een wir-war van snelwegen en was de stilte van het natuurlijke akoestische systeem daar nergens te bekennen.

Ik weet niet of het nu nog steeds zo is, maar voor mijn ex-vriendje en mij waren de momenten in de duinen een oase van rust. Een plek waar het moderne leven even ver weg was en waar we in drukke tijden onze hoofden even op stil konden zetten.

"Wees stil en luister. De aarde zingt!" - onbekend

On top of the world

Een totaal andere ervaring was de lift nemen naar het hoogste punt van New York, het Empire State Building. Mijn andere ex had er een handje van om in elke stad waar hij kwam een van hoogste punten te bezoeken. Waar je in Chicago op de Willis Tower lekker binnen blijft en door de ruiten naar de stad onder je tuurt, sta je op de Empire State buiten op het terras. Hoe stoer ook, ik wist niet hoe snel ik weer weg moest. De drukte van de stad, die ik op straat niveau blijkbaar voor lief nam, vloog me op deze hoogte naar mijn gezicht. Zelfs daar bovenin kon ik bijna letterlijk horen wat er op straat, nee, wat er op de vele straten tegelijk, gebeurde. Ik werd er gek van, want ik verloor het idee dat het 'daar, boven alles, het vast stil' is.

Nu woon ik nog steeds niet in de weidse natuur. De grote stad Granada is op 15 kilometer van ons vandaan, het dorp een kleine 30 minuten te voet dalen en met de auto ben je overal zo. De kloof hier in de buurt is een grote toeristische trekpleister en in het weekeinde staat de kleine parkeerplaats dan ook overvol met auto's en ja, dan hoor ik ook de kleine bergweg net even boven ons, die naar de Sierra Nevada leidt. Maar toch kan ik zeggen dat we in een kleine 'sanctuary of silence' wonen.

Zeldzaam

Dat soort plekken zijn steeds zeldzamer, mijn vriendinnen bevestigen dat keer op keer door de verbazing over de rust in mijn spraakberichtjes.

En dat is niet alleen vervelend voor de dieren en planten, maar ook voor onszelf. Want de stille momenten in onszelf worden daarmee ook steeds zeldzamer. En dat is waarom de documentaire van Hempton me zo bijbleef.

"Stilte is niet de afwezigheid van iets, maar de aanwezigheid van alles" - Gordon Hempton

In zijn zoektocht naar de kleine heiligdommen van stilte en zijn intentie om de natuurlijke akoestiek van een specifieke plek te conserveren, loopt hij met koptelefoon, microfoon en opnameapparatuur door afgelegen natuurgebieden om elk geluidje op te nemen.

Door dat werk, zegt hij, heeft hij pas echt leren luisteren. Omdat een microfoon nu eenmaal alles opneemt wat het 'hoort', zonder oordeel, zonder een bepaald geluid belangrijker te vinden dan een andere, komt alles gelijkwaardig op de gevoelige band te staan.

De kracht van stilte

De stilte leerde hem onvoorwaardelijk luisteren en de geluiden om hem heen op een gelijkwaardige manier in hem op te nemen. En zo ontdekte hij de bijzondere kracht van echte natuurlijke stilte.

"Als ik luister, moet ik stil zijn. Ik word dan heel vredig, ik verdwijn ... IK verdwijn."- Gordon Hempton

"Just listen", zegt Hempton. En door gewoon alleen maar te luisteren maakt hij een diep contact met zijn omgeving, voelt hij zich volledig aanwezig en daarmee komt hij thuis bij zichzelf.

(Zet je voorbij het leuke en nieuwe van een 360 graden video en luister met je ogen dicht naar deze korte video)

Stilte, natuurlijke stilte is iets magisch, de moeite waard dus om het te conserveren en van uitsterven te behoeden.

Stilte lijst

Hempton heeft daarom een project opgestart, waarin hij de meest stille gebieden op aarde op een lijst wil zetten, om ze zo onder de aandacht te brengen en te beschermen. Ik denk dat het ook belangrijk is dat we onze eigen innerlijke stilte leren beschermen tegen het geweld van het dagelijkse leven. In deze blogpost onderzocht ik waarom het soms zo moeilijk is juist even stil te staan en stil te zijn. Hoe moeilijk ook, elke keer als is er weer kan komen, bij mijn innerlijke stille heiligdom, dan weet ik ook weer hoe helend het kan zijn.

Het is dan ook niet voor niets dat Hempton de natuurlijke stilte poëzie van ruimte noemt, de plek waar de tijd ongestoord aanwezig is. Die plek die hij, die ik, die jij kunt vinden in je borst, daar waar stilte onze innerlijke natuur voedt.

Doen

Op de website van de documentaire staan 5 stappen om te ervaren wat nu eigenlijk die natuurlijke stilte is. Over deze stappen mag je een dag, een week of zelfs een paar maanden doen. Ik vond het de moeite waard om deze oefeningen eens te ervaren.

1. Luister binnenshuis met ogen gesloten voor 10 minuten naar alle geluiden die er zijn.

2. Ga naar een publieke buitenruimte en luister voor 10 minuten op een bankje met ogen gesloten naar alle geluiden op die plek.

3. Ga naar een groene ruimte in je woonplaats, zoals een park en luister daar met je ogen dicht voor 15 minuten naar de omgeving.

4. Ga naar een natuurlijke omgeving, ver buiten je woonplaats en luister daar met je ogen dicht voor 30 minuten naar alles wat je hoort.

5. Kom terug in je huis en luister nog een keer voor 10 minuten naar de geluiden die je daar hoort.

Liefs,

Daphne